Abwaanka Xudaydi

waaka haysata gitaarka Xudaydi

Taariikhda Xudaydi oo Somali ah

Xudaydi wuxuu yiri (waxaa laga sameyey qori iyo xabag iyo toban xadhig baladhkeedan ay baldhantahay waxay ku siinaysaa cod musig oo macaan markaad aaragto oo ay halkaa taalona waxaad moodaysaa wax culus lakiin markaad qaado waa wax fuduud markaan ka saaro meeshay ku jirtan maan dean karo waan in aan ciyaaraa kumaan sheegi karo intaan jecalahay ciyaarteeda ma sidan u xiiseeyo in aan u ciyaaro) waana kabanka Ama (Cuudka ) balahka la yirahado oo uu Xudaydi ku yahay Caanka tumidiisa.

Ahmed Ismaaciil Xuseen (Xudaydi) waxay somalidu ii taqaan(Xudaydi) Talayaaniguna wuxuu ii yaqaan (nin kii Muusiga Daadiyey) Inigiiriskuna waxay ii yaqaan (Nin kii Ahaa xkumaha Musiga ) Somaliduna waxay i tirahadaa Boqorkii Musiga Isku so wada duuboo Xudaydii waa macalika Musiga Somaliyeed.

Xudaydi waxaa la oran jiray Awoowihiis oo ahaa naakhuude Doomeed wuxuu ka soo qadi jira alaabta magacala Xudayda wuxuuna keeni jiray MAgalooyin ka Somaliya sida Laasqoray sidan ku helay waraar ka, markas baa dad ku oran jireen waxaa soo soctoa toontii xudayda ka bacdina wax magacii loo wareejiey awoowahay oo layiri Xudaydi markana muusigiisa noqdayanay anaa laysoo wareejiyey.

Musidan Cuudka ahi waxa weeyey Muusiga Carabta wuxuuna ka yimid nin Ciraaqi ahaa oo la oran jiray Haaruun Al rashiid oo loo tumijiray muusigan wuxuu somalid aku soo gaadhay buu yiri Xudaydy Somalida iyo Carabtu waxaay leeyihin dhaqan isku dhow dhow waxayan yihiin deris waan dad diin wadaaga markaas sidaa darteed baa musigii ugu soo talabay Somalita.

Xudaydi isagoo 14 sano jira oo jooga magalada cadan baa aabihii u kexeeyey meel xaflad ah oo lagu qabtay cadan markaas baa wuxuu ku arakay xudaydi nin Masri ah oo ka tumaya Cuud meeshaad kabacdina Jacaykuu u qaday Musiga maanlintaa buu ku noqday macalian kuna noqday boqorka musiga wuxuu yiri Xudaydi markaan iskuulka tago waxaan ku tumijiray musiga miiska bawaagta la saarto taas o ii keentay dhibaatooyin xaga macalimiinta ah oo ciqaabbadan laygu sameeyey markii danbe macalikii iskuulkaa igu yiri waxaad tahay nin u fur furan musiga ee waxaad radsataa qof ku bara markaas baa Xudaydi jaanisi u helay macalaikii musiga smaoiyeed ee C/laahi Qaarshe.

C/laahi Qaarshe oo ahaa macalin kii musiga Somaliyeed sida somalidu sheegtan ah nin kii ugu horeyey ee Musig tuma C/laahi markauu arkay in uu u hayo waqti musiga wuxuu yiri waxaad gaadhaysaa meel fican hada sidan ku wado Musiga markaas buu yiri markaad iskuulka aadayso maxaa aabhaa ku siiyaa markaas baa xudaydi ku yiri Buug iyo Qalin markaas buu yiri ana waxaan ku leeyahay hada rabto musiga inaad meel fiican ka gaadho waxaad soo qadataa Kaban (luud) iyo Riish (kanlagu tumo) si aad ugu baraagtis tid meel kastaad joogto.

Lix bilood makuu garacayay Xudaydi wuxuu soo gaadhay C/laahi Qaarshe markii danbena wuxu noqday nin meel sare gaadhay sidaas oo ay tahay hadan wuxuu yiri Xudaydi si kastaa oo aan u dhaafo c/laahi weli laa macalin kaygii waxan ugu hayaa sharaf iyo cis aad u wayan waan maclain kayga.

Xudaydi wuxuu kaga bilaabay tumida musiga muusigii C/laahi qarshe ilaa uu markii danbe isaga kiisii wadcaro dhaliyey waxaa jirtay mar dhalinyarada oo dhain ku dhaqaday muusiga uuna noqday il soo baxaysa Xudaydi sida uu sheegay wuxuu yiri maalin baa nin ii yimid isago ila socda dagal makraan iri war maxa jiran wuxuu yiri naagtaydii oo bariis iiga ridayda baa bariiskii siday uga guraysay digsigii oo ugu guraysay sixnigii bay dhinac ka dhaafisay oo bariiskii ku shubtay dhulka. markaa taas waxay ku tusaysaa in muusiga Xudaydi uu dhalinyaradi markaas si fiican ula waabaristay in kasto dadka waawayni ay u arkayeen Shuqul shaydan ayan dhagxinayeeyn faanatii markaas joogtay sabatoo keenatay ingiriisku in uu ku soo jeediyo dadka somaliyeed faaninta fanka kula dagalamaysa oo dhalin yaraa ugu sheegaysa fan ahaan dhibta ay ku jiraan una ku hayo Ingiriisku lakiin may joojin ilaa ay ku keeneen gobanimadii.

in kastoo ay maanta baabaday somaliya oo aan waxba jiran hadan waxaan u rajaynayaa in ay gobanimadodii dib ula soo noqdan maanta waad aragtaa sida Iswiisar laan tahay iyaba mar bay waxay hayda sida somalya oo kale oo ay dhex mareen Civil war maantan Swisarland waxay ka mid tahay wadamada ugu fiican aduunka somaliyan waxan u rajaynaya in ay sidaad oo kale uga soo noqoto god ka ku dhacday oo ay noqoto dolwada caalami ah.

Wuxuu yiri mar mar kaan arko sida dunida kale iyo siday u dhisan tahay waxaa i qada masary aan iraahdo maxaa dadkaaga ka rebay dadkaa sidaa u wada shaqaysanaya waxaan aadanay dhamaad lakiin waxan rajayanayaa in aan dib uga soo laabano mustaqbalkuna hagaago.

Maanta dadkii waa ka kibreen cuudkii oo waxaa la helay electaric giraat lakiin maah wax laala simi karo cuudka waxan tusaali kuugu filan buu yiri hadii ilagtarigu ka tago iyadoo muusigiigstuhu tumaayo muisga isaga iyo dadka dhegaysanayaaba waxa noqonayaan isku mid lakiin nin kii cuudka yaqaan uma baahan iligtarig waa wax uu isagu ku so jiidanayo dadka kagana codaynayo e emaha wax elegtarig iyo rikoodhin ku shaqaynaya.

Maanta waxa jira dad magacayga ku ganacsada oo ku qorta CD yada si ay ugu helaan lagcag waana dad aana aqoonin waxay yihiin weligayana arag kamaan xanaqin markaan arkay iyagoo ku qortay saabatu tahay waan u ogalahay in ay xadaan magacayga lakiin iyaganaya cawimayana barito waxaan rabaa naiga in ay carurtaan awoowaha u ahaya barito ay hesho wax ay dhegaystaan lakiin waxaan jecalahay in ay bartaan oo ay la qaybsadaan bukaanka musiga aan u qaday ilana dhan dhamiyaan musiguna wuxu ka mid yahay wax qodha ee aan xaq u leeyahay ma rabo in aan ka sameeyo lagcago badan. heestan ugu danbaysa waxa la qaday gabadhiisa degaysi haboon.

Lakiin may joojin waditaan kii fanka inkasto marka somaliya la soo wada maro laga heli jiray dad garayan 30 qof oo musigiista yaal ah maantana ay jiraan kumaan kun oo ah muusigiistayaal iyo fananiin. Listen

By:Maxamed C/laahi Cali Tiriig

Badhan6@hotmail.com